Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Ortografia2023-02-27
Dzień dobry. Mamy spór w biurze z kolegami dotyczący pisowni wyrażenia Nie zeskanowane. Czy powinno być to pisane razem czy osobno? Przykład zdania: Nie zeskanowane paczki w oddziale.
Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN uchwałą z 9 grudnia 1997 roku zmieniała zasady pisowni „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi. Partykułę „nie” jako wykładnik zaprzeczenia piszemy zatem łącznie z imiesłowami przymiotnikowymi (czynnymi i biernymi), niezależnie od tego, czy użyte są w znaczeniu przymiotnikowym czy czasownikowym. W „Zasadach pisowni polskiej” podano przykłady: nieoceniony pracownik (= bezcenny, zasługujący na najwyższą ocenę), ale także: obraz nieoceniony jeszcze przez jury konkursu (= taki, którego nie oceniono); nieopisane trudności (= niedające się opisać), ale także: kraje nieopisane w podręczniku (= takie, których nie opisano); Matka Boska Nieustającej Pomocy, ale także: W Tatrach padał śnieg nieustający od tygodnia; Przyśnił mi się mój nieżyjący ojciec, ale także: Człowiek nieżyjący obecnie w Japonii nie zna grozy trzęsień ziemi (zob. reguła 168). W związku z tym podany w pytaniu przykład również będzie miał pisownię łączną: Niezeskanowane paczki w oddziale.
Katarzyna Wyrwas
Ortografia2021-04-24
Jesteśmy studiem projektowym. Pracujemy właśnie nad nową identyfikacją gminy X. Klient poprosił nas o konsultację użycia słowa gmina z małej litery w proponowanym haśle reklamowym. Mimo iż użycie małej litery wydaje się tu poprawne, to jest kilka osób po stronie klienta, które nie do końca chcą zgodzić się z takim rozwiązaniem i wymagają opinii specjalisty. Chcielibyśmy zapytać, czy zgodzi się Pani na wydanie takiej krótkiej opinii.
Zasady pisowni polskiej wskazują jednoznacznie, że małą literą piszemy wszystkie wyrazy pospolite, do których należą także nazwy okręgów administracyjnych, a gmina wedle Wielkiego słownika języka polskiego PAN pod red. P. Żmigrodzkiego (www.wsjp.pl) to «wydzielona jednostka administracyjna w kraju skupiająca kilka mniejszych miejscowości lub będąca częścią dużego miasta». Oto treść stosownej reguły Zasad pisowni polskiej [128] 20.29. zatytułowanej Nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych, wyodrębnionych w strukturach kościelnych i państwowych:

„Małą literą piszemy nazwy okręgów administracyjnych współczesnych i historycznych, wyodrębnionych w strukturach kościelnych i państwowych: województwo mazowieckie, gmina warszawska, powiat przemyski, ziemia dobrzyńska, ziemia łęczycka, archidiecezja gnieźnieńska, diecezja poznańska, marchia brandenburska” (zob.: http://sjp.pwn.pl/zasady/Nazwy-okregow-administracyjnych-wspolczesnych-i-historycznych-wyodrebnionych-w-strukturach-koscielnych-i-panstwowych;629450.html).

Nie ma zwyczaju językowego ani odrębnej reguły ortograficznej, które pozwalałyby na zapis wielką literą nazwy gminy jako jednostki samorządu terytorialnego (a nie określonego granicami administracyjnymi terenu), piszemy zatem: gmina Sosnowiec, gmina Oświęcim, gmina Ogrodzieniec itd. To, że w pismach urzędowych czasem widnieją formy z niepoprawnym zapisem, nie oznacza automatycznie, że poprawna jest pisownia wielką literą, inna niż wskazana wyżej. Jeśli natomiast używany rzeczownika gmina w nazwie urzędu, takiej jak np. Urząd Gminy Oświęcim, obowiązuje nas pisownia wielką literą (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/Nazwy-indywidualne-jednostkowe-urzedow-wladz;629403), ponieważ w tym wypadku jest to nazwa własna, indywidualna (jednostkowa) urzędu.

Ortografia2019-10-07
Jak zapisać wyraz określający pociąg: Pendolino czy pendolino?
I tak, i tak. „Słownik języka polskiego PWN” stale aktualizowany na stronie internetowej (sjp.pwn.pl) zawiera 2 hasła – o pisowni małą i wielką literą. Pendolino wielką literą to marka pociągów, a pisany małą pendolino to konkretny egzemplarz pociągu tej marki. Jak widać, dwojaka pisownia zależy od znaczenia, w jakim użyjemy niektórych wyrazów. Mamy w polszczyźnie zasadę ortograficzną rozróżniającą taką pisownię. Nazwy różnego rodzaju wytworów przemysłowych, np. samochodów, motocykli, rowerów, aparatów radiowych i telewizyjnych, aparatów fotograficznych, zegarków, lekarstw, papierosów, napojów, artykułów spożywczych, odzieży, butów, używane jako nazwy pospolite konkretnych przedmiotów, a nie jako nazwy marek i typów oraz firm, małą literą piszemy, np. fiat, mercedes, nysa, żuk, peugeot, jawa, sony, aspiryna, paracetamol, marlboro, cisowianka, ustronianka, napoleon (= koniak), tokaj, wyborowa (= wódka), delma, rama (= margaryny). Ale nazwy firm wytwarzających te artykuły oraz nazwy marek firmowych pisze się wielką literą, np. samochód marki Fiat, woda marki Ustronianka, baton marki Snickers, napój marki Kubuś; spodnie marki Wrangler. Jeśli mamy natomiast na myśli nazwy konkretnych przedmiotów, produktów fabrycznych wytwarzanych seryjnie, to piszemy (małą literą), że jeździmy fiatem; kupujemy 3 ustronianki; zjadamy 2 snickersy; pijemy kubusia; nosimy wranglery; mkniemy na kawasaki, robimy zdjęcia canonem, włączamy Samsunga.
Ortografia2019-04-30
Zwracam się z zapytaniem, co należy uczynić w przypadku, kiedy w akcie założycielskim szkoły skrót nr jest zapisany litera dużą. Czy taką pisownię kontynuować w dokumentacji szkolnej (m.in. na świadectwie) czy pisać zgodnie z normą, czyli literą małą?
Tylko mała litera jest poprawna wedle zasad pisowni polskiej. Moim zdaniem nie ma powodu do kontynuowania zapisu z aktu założycielskiego, bo niczemu to nie służy, lecz wprowadza zamęt.

Ortografia2018-01-18
Jak należy zapisywać z przeczeniem nie wyrazy przyjęcie i opłacenie?
Wyrazy przyjęcie i opłacenie to rzeczowniki, a te części mowy z partykułą przeczącą nie pisze się łącznie w polszczyźnie, o czym mówi reguła 166 „Zasad pisowni polskiej” (zob.: http://sjp.pwn.pl/zasady/Z-rzeczownikami;629514.html). Poprawne formy to nieprzyjęcie i nieopłacenie, a także nieczytanie, niepalenie, niepisanie, nieukończenie, nieuwzględnienie, nieposprzątanie, nieprzybycie, niewykonanie, nieustąpienie, niedostosowanie, nieokazywanie, nieosiągnięcie, niepodjęcie, nieposzanowanie, niepotwierdzenie, niepoznawanie, niestawienie (się), nierozprzestrzenianie, nieskromność, niesława, niesprawiedliwość, niesprawność, niestaranność, nieszczerość, nieśmiertelność, nietrzeźwość, nieuczciwość, nieufność, nieumiejętność i wiele innych.

Ortografia2017-12-28
„Szkoła Podstawowa nr 5 w…” czy „Szkoła Podstawowa Nr 5 w…” – jak poprawnie zapisać skrót : nr czy Nr, gdy podajemy pełną nazwę szkoły? Jaki skrót powinien widnieć na szkolnej pieczątce?
Przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, numer występujące w nazwach indywidualnych urzędów, władz, instytucji, szkoły, organizacji, towarzystw, zespołów muzycznych, artystycznych i sportowych, zapisujemy małą literą (zob. „Zasady pisowni polskiej”). Zatem poprawny zapis pełnej nazwy szkoły to Szkoła Podstawowa nr 5.
Anna Pawłowska

Ortografia2017-12-28
Jak napisać wyrażenie nie eskalowanie – razem czy osobno – w zdaniu: Jednocześnie proszę o nie eskalowanie problemów?
Rzeczowniki odczasownikowe (gerundia), takie jak: nieśpiewanie, nieskakanie, niemyślenie, zawsze piszemy łącznie z partykułą nie. Wyjątkiem są sytuacje, w których zależy nam na podkreśleniu przeciwieństwa np.: Prosiłam o nie recytowanie, a śpiewanie piosenki! Poprawna forma to: Jednocześnie proszę o nieeskalowanie problemów.
Agnieszka Kusek

Ortografia2017-12-27
Jak jest poprawnie: śmiali się czy śmieli?
Wymienione przez Pana/Panią śmiali się oraz śmieli się to wersje oboczne. Obie są poprawne (zob. hasło śmiać się w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN”). Warto zastanowić się jednak nad tym, z czego wynika taka oboczność – w tym celu należy sprawdzić (lub przypomnieć sobie), jakie procesy fonetyczne zachodziły w historii języka polskiego. Wyraz śmiać dawniej miał formę *smějati, która uległa dwóm procesom fonetycznym: kontrakcji oraz palatalizacji. Kontrakcja zachodziła w XII wieku i polegała na ściągnięciu dwóch samogłosek rozdzielonych jotą w jedną wzdłużoną przechodzącą ostatecznie w samogłoskę krótką (np. *mojemu > moemu > mēmu > mėmu > mymu > mėmu > memu). Palatalizacja to zaś zmiękczenie – w przypadku omawianego wyrazu śmiać polegała na zmiękczeniu t pod wpływem następującej po niej samogłoski i; w bezokolicznikach na przełomie XII i XIII wieku -ti ulegało palatalizacji i zmieniało postać na -ć. Przekształcenia wyrażenia śmiać się wyglądały zatem następująco: *smějati > *směati > s’m’āć > śmiȧć > śmioć > śmiȧć > śmiać. W niektórych wyrazach widoczne są właśnie ślady dawnych procesów fonetycznych, w przypadku śmiać się są to formy fleksyjne śmiali i śmieli.
Małgorzata Grzonka

Ortografia2017-12-27
Proszę o wyjaśnienie pisowni słowa nieunikniony. Czy jest możliwość pisania tego wyrazu rozdzielnie bądź też czy kiedyś te słowo pisano rozdzielnie? Czy jest jakaś reguła wyjaśniająca, jak piszemy ten wyraz?
Słowniki nie notują wyrazu unikniony, nieunikniony to zatem przymiotnik, który nie posiada odpowiednika niezaprzeczonego, dlatego piszemy go nierozdzielnie. Podobnie jest w przypadku nienawiści – nie możemy zapisać jej oddzielnie, ponieważ nie ma słowa nawiść. W celu rozwiania wątpliwości dotyczących pisowni partykuły nie z przymiotnikami dodam również, że zgodnie z zasadą 45.2 zamieszczoną w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN” partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia z przymiotnikami piszemy łącznie. Wyjątkami są: zapis zaprzeczonych przymiotników rozdzielonych spójnikiem lub przecinkiem (ani nie zimny, ani nie gorący), pisownia partykuły nie między identycznymi formami (stary nie stary), zapis partykuły wprowadzającej przeciwstawienie (nie dobry, lecz wspaniały), pisownia nie po przysłówkach bynajmniej i wcale (bynajmniej nie opryskliwa).
Warto zwrócić także uwagę na to, że poprawnie mówimy i piszemy nie te słowo, lecz to słowo. Zaimek ten w mianowniku i bierniku lp. rodzaju nijakiego ma formę to. Piszemy zatem to słowo, ale te słowa.
Małgorzata Grzonka

Ortografia2017-10-05
Jak należy zapisywać z przeczeniem nie wyrazy przyjęcie i opłacenie?
Przyjęcie i opłacenie to rzeczowniki, a te części mowy z partykułą przeczącą nie pisze się w polszczyźnie łącznie, co wyraźnie nakazuje zasada pisowni: http://sjp.pwn.pl/zasady/Z-rzeczownikami;629514.html. Jedynymi poprawnie zapisanymi formami są zatem nieprzyjęcie i nieopłacenie.

Ortografia2017-01-21
Poszukuję potwierdzenia, że słowo zachłystnąć jest formą niepoprawną. Czy rzeczywiście tak jest? Wydaje mi się, że powinno być zachłysnąć, ale formę zachłystnąć znalazłam w internetowych słownikach: http://sjp.pwn.pl/slowniki/zach%C5%82ystn%C4%85%C4%87%20si%C4%99.html, http://sjp.pwn.pl/doroszewski/zachlystnac-sie;5523934.html.
Rzeczywiście – poprawna forma to zachłysnąć się. Wyraz zachłystnąć się figuruje w „Słowniku języka polskiego” pod. red. Witolda Doroszewskiego, należy jednak pamiętać, że tomy tej publikacji ukazały się na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. Język dynamicznie się zmienia i dziś, w nowszych słownikach, mamy tylko formę zachłysnąć się, druga uznana jest za niepoprawną (por. „Wielki słownik poprawnej polszczyzny”, red. Andrzej Markowski, „Inny słownik języka polskiego”, red. Mirosław Bańko, „Uniwersalny słownik języka polskiego”, red. Stanisław Dubisz). Błędna wersja jest zapewne próbą wyrównania do innych form, w których t występuje np. zachłystywać się, (ktoś) zachłystuje się. Warto dodać, że zachłysnąć się nie znaczy jedynie krztusić się – ma także drugie znaczenie: ‘silnie coś przeżyć’ (por. „Wielki słownik poprawnej polszczyzny”, „Inny słownik języka polskiego”, „Uniwersalny słownik języka polskiego”). Stanisław Dubisz podaje następujące przykłady użycia zachłysnąć się w tym kontekście: Wyzwoliwszy się spod kurateli rodziców, zachłystywaliśmy się swobodą. Prasa zachłystuje się wyczynami naszych alpinistów. Pokazywał mi Paryż, zachłystując się z zachwytu. Po zachłyśnięciu się sukcesem przyszedł czas na refleksję.
Barbara Matuszczyk

Ortografia2016-11-13
Dzień dobry, chciałabym zapytać o pisownię słowa Darsonval. Piszemy z małej czy wielkiej litery? Darsonval to zabieg fizjoterapeutyczny, nazwa pochodzi od nazwiska odkrywcy d’Arsonvala. Jak jest poprawnie? Dziękuję za odpowiedź.
Faktycznie, nazwa pochodzi od nazwiska Jacquesa-Arsène’a d'Arsonvala, francuskiego lekarza, fizjologa i fizyka, lecz jak wiele nazw pochodnych zmieniła pisownię, przestała być nazwą własną, więc nie piszemy jej wielką literą, podobnie jak nazw innych użytecznych urządzeń, przedmiotów, jednostek miar, roślin itd., wśród których znajdują się m.in. prysznic (od nazwiska Vincenza Priessnitza), bedeker (książka-przewodnik dla turysty, od nazwiska wydawcy Karla Baedekera), niuton i paskal (od nazwisk Izaaka Newtona i Blaise’a Pascala), a nawet jacuzzi (od nazwiska wynalazcy, którym był Candid Jacuzzi), rower (od nazwy brytyjskiej firmy Rover), frezja i begonia (od nazwisk botaników Eliasa Friesa i Michaela Bègona). Nazwy pospolite pochodzące od nazw własnych grupuje „Słownik eponimów, czyli wyrazów odimiennych” Władysława Kopalińskiego – wspaniała i wielce pouczająca lektura!

Ortografia2016-06-08
Równolegle trwają prace nad innym ważnym dokumentem - Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Wolsztyn. Czy Rozwiązywania Problemów Społecznych powinno się pisać dużą literą?
Zgodnie z regułą 73 zasad pisowni polskiej w tytule tego dokumentu wielka powinna być tylko pierwsza litera pierwszego wyrazu: Strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy…, bo pisownia nazwy miejscowej Wolsztyn jest oczywista. Pozostaje jeszcze rzeczownik gmina, który powinno się pisać małą literą w myśl reguły 128 jako nazwę okręgu administracyjnego.

Ortografia2016-06-06
Jaką regułę zastosować do pisowni przymiotnika z przedrostkiem eko-? Ekologiczny piszemy łącznie, bez łącznika, natomiast spotkałam się z pisownią eko-efektywny. Jak powinno być: eko-efektywny czy ekoefektywny?
W języku polskim wszystkie przedrostki pisze się łącznie z wyrazami pospolitymi, a eko- to pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy ze środowiskiem naturalnym lub jego ochroną. Zgodnie z regułą 148 zasad pisowni polskiej powinniśmy zatem pisać: ekoefektywny, ekoskóra, ekorozwój, ekoklimat, ekopaliwo, ekomyjnia, ekofarba, ekosystem, ekopolityka itd. Pisownia tego typu wyrazów z łącznikiem to efekt niewystarczającej wiedzy autorów na temat – skądinąd dość skomplikowanych – zasad pisowni polskiej.

Ortografia2016-06-02
Uprzejmie proszę o informację, jak prawidłowo napisać skrót od nazwy Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa RolniczegoWMODR czy W-MODR?
Poprawną wersją jest WMODR, ponieważ w skrótowcach rezygnuje się z łącznika, por. np. AGH to skrótowiec od nazwy Akademia Górniczo-Hutnicza.

Ortografia2016-06-02
Dzień dobry. Mam pytanie dotyczące pisowni wyrażeń typu długodziałające nawozy, nawóz szybkodziałający, nawóz wolnodziałający. Opracowania zalecają pisownię rozdzielną: http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/dlugo-dzialajace-i-krotko-dzialajace;5515.html. Łączna jest dopuszczalna, gdy „wyrażenia wskazujące na trwałą, a nie doraźną właściwość obiektu”. Moje pytanie dotyczy tego, czy szybkodziałający / wolnodziałający w wypadku np. nawozu to jego trwała czy doraźna cecha. W Internecie można się spotkać spotkać z oboma typami pisowni, więc to o niczym nie świadczy. Ale w czasopismach naukowych, które przeszły przez etap redakcji językowej, z reguły mamy pisownię rozłączną.
Moim zdaniem, jeżeli jak w tym fragmencie: „azot (podstawowy składnik decydujący o wzroście) w dwóch formach, a mianowicie wolnodziałającej (wiązanej w glebie) oraz szybkodziałającej (słabiej wiązanej w glebie)” (za: http://www.fungichem.pl/azofoska-granulowana-3-kg.html) wolnodziałający ma znaczenie ‘nawóz z azotem wiązanym w glebie’, a szybkodziałający ‘nawóz z azotem słabo wiązanym w glebie’, można chyba mówić o scaleniu się składników wyrażenia i nowym terminie, a nie tylko o wyrażeniu przysłówek + imiesłów.
Jakie jest stanowisko Poradni w tej sprawie?
Pozdrawiam, Michał Łuczyński
Cały wywód prowadzony przez Pana jest słuszny, dociekania zasad pisowni imponujące. Zasada w tym przypadku ma charakter dość niejednoznaczny, interpretacyjny. Konkluzja: wolnodziałający ma znaczenie ‘nawóz z azotem wiązanym w glebie’, a szybkodziałający ‘nawóz z azotem słabo wiązanym w glebie’, jest przekonująca. Pamiętać jednak trzeba, że tylko w tym zestawieniu specjalistycznym łączna pisownia jest zasadna. Oznacza to zatem pisownię podwójną: wyrażenia wolno działający mechanizm lub szybko działający szef będą pisane rozłącznie.
Pozdrawiam,
Aldona Skudrzyk

Ortografia2016-04-28
Czy można użyć skrótu dr.dr. w odniesieniu do dwóch doktorów?

Oczywiście, lecz polska ortografia przewiduje w skrócie od słowa doktor zapis dr (bez kropki) zgodnie z regułą 213, obowiązuje więc pisownia dr dr w liczbie mnogiej.
Zgodnie z regułą 206 zasad pisowni polskiej skróty jednoliterowe stosowane w liczbie mnogiej zapisywane są przez podwojenie tej litery z końcową kropką, np.: pp. Kowalscy (państwo Kowalscy, czyli pani Kowalska i pan Kowalski), oo. paulini (ojcowie paulini), ss. urszulanki (siostry urszulanki) itp. Skróty składające się z wielu liter w liczbie mnogiej ulegają podwojeniu w całości wraz z kropką, przez podwojenie skrótu, np.: inż. inż. Kowalski i Nowak, dr dr Malik i Wiśniewski. Jeśli natomiast używamy skrótu dr w przypadkach zależnych (czyli różnych od mianownika), to kropkę po nim stawiamy, ponieważ dr. nie jest już wtedy skrótem słowa zakończonego na r: dr. Nowaka (doktora Nowaka), dr. Nowakowi (doktorowi Nowakowi), dr. Nowakiem (doktorem Nowakiem) itd. W tym wypadku właściwy jest podwojony skrót dr. dr., np. Rozmawiałem z dr. dr. Nowakiem i Kowalem.


Ortografia2016-03-29
Jak pisać w wypracowaniu: akcja pod Arsenałem czy Akcja pod Arsenałem? (wydarzenie, a nie tytuł filmu). W archiwum nie znalazłam, w słownikach nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Dziękuję za odpowiedź.
Jest to nazwa wydarzenia historycznego, więc obowiązuje pisownia małą literą: akcja pod Arsenałem (oczywiście z wyłączeniem nazwy własnej Arsenał. Podobną nazwą jest np. bitwa pod Grunwaldem. Pisownię tego typu nazw określa reguła 105 zasad pisowni polskiej.

Ortografia2016-03-27
W jaki sposób zapisać: Amazonka czy amazonka na określenie kobiety po mastektomii?
Kobiety po mastektomii, czyli amputacji piersi wykonanej z powodu zmian nowotworowych, potrzebowały jednowyrazowej nazwy i wybrały słowo nawiązujące do mitologicznych kobiet wojowniczek, o których Zygmunt Kubiak w „Mitologii Greków i Rzymian” (Warszawa 2003, s. 307–308) pisał: „Obcinały im prawą pierś, aby nie przeszkadzała w strzelaniu z łuku; z tego obyczaju wywodzono potem ich miano A-mazones «Bezpierśne»”. Takie określenie pochodzące od nazwy własnej nazywa się eponimem i jest pisane małą literą: amazonka. Nazwa wojowniczek w XIX wieku posłużyła do stworzenia określenia amazonki, czyli kobiety jeżdżącej konno, a także damskiego stroju do konnej jazdy składającego się z kurtki o męskim kroju i długiej spódnicy, popularnego zwłaszcza w XIX wieku; również papugi z Ameryki Południowej (zob. hasło w „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego: http://doroszewski.pwn.pl/haslo/amazonka). Władysław Kopaliński w „Słowniku eponimów” wymienia także znaczenie żartobliwe dotyczące kobiety energicznej, dzielnej.
Nazwa kobiety po mastektomii – amazonka – będzie zatem pisana małą literą zgodnie z regułą 120 zasad pisowni polskiej: „Małą literą piszemy rzeczowniki utworzone od nazw własnych ludzi oraz istot mitologicznych, używane w znaczeniu pospolitym […]”. Rzeczownik ten, wchodząc w skład nazwy własnej, takiej jak np. Klub Amazonek, Stowarzyszenie Amazonek „Femina-Fenix”, Sosnowieckie Stowarzyszenie Amazonek „Życie”, Stowarzyszenie Amazonek „Agata” w Szczecinie, będzie jednak pisany wielką literą w myśl reguły 84, ponieważ będzie częścią indywidualnej nazwy organizacji.

Ortografia2016-03-24
Jak zapisać: instruktor terapeuta czy instruktor-terapeuta?
Pisownia zależy od tego, jaki jest status osoby tak nazywanej. Jeżeli to człowiek, który jest jednocześnie instruktorem i terapeutą, obowiązuje pisownia z łącznikiem instruktor-terapeuta zgodnie z regułą 187 zasad pisowni polskiej, która mówi, że z łącznikiem pisze się zestawienia rzeczownikowe o członach równorzędnych oznaczające równoważne cechy lub funkcje osoby lub przedmiotu, np. fryzjerka-kosmetyczka to osoba wykonująca równocześnie dwa zawody wyznaczone członami zestawienia, laska-parasol to przyrząd pełniący równorzędnie funkcje laski i parasola, podobnie ława-stół, pralka-suszarka, murarz-tynkarz, kupno-sprzedaż.
Jeśli w tego typu nazwie człon drugi zestawienia pełni funkcję określenia członu pierwszego, to stosunek tych członów względem siebie jest znaczeniowo nierównorzędny i obowiązuje pisownia rozdzielna w myśl reguły 135: instruktor terapeuta, np. artysta grafik to artysta tworzący przede wszystkim grafiki, inżynier górnik to inżynier ze specjalnością górniczą. Podobne przykłady to artysta malarz, lekarz chirurg, zamachowiec samobójca, pies przewodnik, ryba piła, samochód pułapka, statek cysterna, człowiek encyklopedia, filmowiec dokumentalista, kasza manna, kobieta inżynier, kobieta wampir, kołnierzyk golf, miasto ogród, słowo klucz, pilot oblatywacz, poseł sprawozdawca.


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30