| Znaczenie | 2007-06-22 |
| Czy poprawne jest określenie kserować na czynność polegającą na wykonanie kopii na kserografie? Czy nie powinno się mówić kopiować? | |
| Oba słowa kserować i kopiować dobrze służą określaniu czynności powielania. Pierwszy akcentuje narzędzie, za pomocą którego się ją wykonuje, drugie zaś - cel, w jakim się czynność wykonuje. Porównajmy inne czasowniki, które powstały w oparciu o nazwę narzędzia: szydełkować, faksować, telefonować. Iwona Loewe |
|
| Znaczenie | 2007-06-21 |
| Kochanowski we fraszce Na zdrowie pisze: „Bo dobre mienie...” . Co oznacza słowo mienie? | |
| „Bo dobre mienie...” - tak w swojej fraszce pisze Jan Kochanowski. Współcześnie powiedzielibyśmy trochę inaczej, mianowicie tak: „Bo majątek, fortuna...” . W Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego czytamy: mienie - ogół rzeczy materialnych będących czyjąś własnością, majątek ruchomy i nieruchomy, dobytek (...); mienie - sława, reputacja, opinia. Jeszcze w tej samej definicji pojawia się wyjaśnienie szczególnie interesującego nas w tym momencie związku frazeologicznego: dobre mienie - posiadanie majątku, dostatek, dobrobyt, zamożność, majątek, fortuna. Na potwierdzenie, że Jan Kochanowski miał na myśli majątek, warto przywołać jeszcze jedną definicję: mienie - sytuacja życiowa, położenie, majątek, stan posiadania (por. Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego pod red. M. Kucały, Kraków 1998, s. 465). Wszystkie powyższe definicje potwierdzają, że Jan Kochanowski, pisząc fraszkę Na zdrowie, chciał powiedzieć, że majątek dobry jest, ale tylko wówczas, gdy zdrowie dopisuje. Grzegorz Mroczek |
|
| Znaczenie | 2007-06-21 |
| Bardzo proszę o podanie znaczenia wyrażenia czarty miedziane. | |
| Określenie czarty miedziane pojawia się w Kronice, to jest Historii świata… Marcina Bielskiego z połowy XVI wieku (M. Bielski, Kronika, to jest Historia świata na sześć wieków a cztery monarchie rozdzielona z rozmaitych historyków tak w wiernym piśmie krześcijańskim, żydowskim jako i pogańskim wybierana i na polski język wypisana dostateczniej niż pierwej z przydaniem wiele rzeczy nowych, od początku świata do tego roku, który się pisze 1564 z figurami ochędożnymi i własnymi, Kraków 1564). W dziele tym czytamy: „Aż potym przyjechał do Kalkutu, o którym pisze, iż tam ludzie bałwochwalcy, mało krześcijan, ich król nie je mięsa, a czarty miedziane chwali, mając za to, iż Bóg z niskimi rzeczami a podłymi nie chce się obierać, tylko w niebie rozkazuje, a tu na ziemi czartom wszytkie sprawy poruczył” (karta 459). Powyższy cytat pozwala sądzić, że nazwa czarty miedziane odnosi się zapewne do bóstw, czczonych przede wszystkim w religiach orientalnych dla kultury chrześcijańskiej Polski (doby średniowiecza i renesansu), a wizualizowanych i uosabianych w postaci miedzianych posągów. Katarzyna Wyrwas i Joanna Przyklenk |
|
| Znaczenie | 2007-06-21 |
| Czy można użyć wyrażenia błąd lingwistyczny w znaczeniu błąd językowy? | |
| W istocie lingwistyczny i językowy to synonimy. Jednak ta bliskość znaczeniowa nie wystarcza, gdy chodzi o łączliwość tych wyrazów. Ważne jest bowiem utrwalone tradycją użycie (uzus). Proponowane połączenie jest sztuczne, ma znamiona pozornego unaukowienia. Nie zalecam. Odradzam. Aldona Skudrzyk |
|