Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Interpunkcja2015-10-26
Bardzo proszę o informację, czy w buletach na końcu zdań powinno się wstawiać kropkę jak na końcu zdania. Czy bulety powinno się zaczynać od wielkiej czy małej litery? Bulety występują w newsletterach e-mailingowych bądź w ulotkach – to wymienione w punktach korzyści przedstawionej oferty.
Rozumiem, że bulety to pewien rodzaj wyliczeń, a zatem należy postąpić z nimi tak jak z wyliczeniami. W przypadku wyliczeń składających się z członów zapisywanych od myślnika w osobnych wierszach można albo umieszczać na końcu każdego z nich średniki lub przecinki, albo zrezygnować z tych znaków, jeśli człony wyliczenia są krótkie i będzie to podnosiło czytelność tekstu, np.:
Oferujemy:
— niskie ceny
— dostępność usług
— wysoką jakość
— profesjonalną obsługę.

lub:
Oferujemy:
— niskie ceny,
— dostępność usług,
— wysoką jakość,
— profesjonalną obsługę.

Jak widać, wyliczenie należy zakończyć kropką. Jeśli wyliczamy coś za pomocą zdań, kolejne punkty powinna rozpoczynać wielka litera, a kończyć kropka, np.:
Plan pracy:
1. Przygotowujemy narzędzia.
2. Kupujemy materiały.
3. Wykonujemy szkic.
4. Wycinamy szablon.
5. Malujemy wzór.

Katarzyna Wyrwas

Interpunkcja2015-10-25
Czy poprawna jest interpunkcja w zdaniu: Wyższy z gości, dobrze ubrany mężczyzna o pięknej, choć wychudzonej twarzy, robi krok do przodu?
Interpunkcja w tym zdaniu jest wzorcowa, w pełni zgodna z zasadami polskiej interpunkcji (w nawiasach poniżej podam linki do odpowiednich zasad zawartych w „Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego PWN” pod red. Edwarda Polańskiego).
Ciąg zdania głównego, nadrzędnego Wyższy z gości […] robi krok do przodu został rozerwany wtrąceniem dobrze ubrany mężczyzna o pięknej, choć wychudzonej twarzy, które służy uszczegółowieniu opisu postaci. Zdanie wtrącone musi być wydzielone ze zdania głównego przecinkami z obu stron, zamiast przecinków można byłoby użyć również myślników (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/390-Wtracone-czlony-zdan-zlozonych-i-pojedynczych;629810.html; http://sjp.pwn.pl/zasady/361-Uzycie-myslnikow-zamiast-przecinkow;629771.html). W obrębie wtrącenia pojawia się dopowiedzenie choć wychudzonej, które także oddziela się przecinkiem jako element przeciwstawny po poprzedzającego (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/386-Wyrazenia-typu-chyba-ewentualnie-na-przyklad-nawet-prawdopodobnie-przynajmniej-raczej-taki-jak-zwlaszcza;629806.html).

Interpunkcja2015-10-25
Czy tytuły broszur należy ujmować w cudzysłów czy pisać kursywą?
Wszelkie tytuły publikacji, wierszy, broszur, opowiadań, podręczników itp. możemy zapisać dwojako w druku albo w komputerze, jeśli natomiast piszemy je ręcznie, o kursywę trudno, dlatego warto zapisać je w cudzysłowie.

Interpunkcja2015-10-25
Która z poniższych form zapisu (chodzi o przecinek) jest poprawna?
Śląsk, jakiego już nie ma.
Śląsk jakiego już nie ma.

Nie znalazłam nigdzie jednoznacznej informacji na ten temat, a podobne frazy zapisywane są w zarówno jednej, jak w i drugiej formie, np. w artykułach prasowych.
Rzeczywiście, trudno znaleźć zapisy poprawnościowe odnoszące się do dokładnie takiego przykładu, do takiego typu konstrukcji zdaniowej. Spróbuję jednak udowodnić, że ma tu zastosowanie reguła o umieszczaniu przecinka w zdaniu złożonym między zdaniami podrzędnymi i nadrzędnymi (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/Przecinek-pomiedzy-zdaniami-podrzednymi-i-nadrzednymi-Zasady-ogolne;629772.html). Można teraz spytać: gdzie tu zdanie złożone, skoro czasownik tylko jeden – zaprzeczony nie ma? Otóż zdarzają się konstrukcje – zwłaszcza służące jako tytuły różnych publikacji – w których czasownik zostaje usunięty jako oczywisty do odczytania, zrekonstruowania, który niepotrzebnie by wydłużał zdanie. W cytowanym zdaniu z łatwością można dopisać ów drugi, pominięty czasownik: (To był) Śląsk, jakiego już nie ma, dlatego przecinek w tego typu tekstach jest konieczny.

Interpunkcja2015-10-25
Tworzymy nową stronę internetową dla Instytutu. Na stronie głównej będzie znajdowała się misja i będzie to wyglądało tak:
Misja Instytutu
Poznanie genetyczno-molekularnych podstaw etiopatogenezy chorób i wykorzystanie uzyskanych wyników w praktyce klinicznej

Tworzący stronę uważają, że nie ma potrzeby stawiania na końcu zdania kropki. Natomiast ja jestem odmiennego zdania. Proszę o poradę.
Wyrażenie Misja Instytutu można uznać za tytuł rozdziału czy podrozdziału, po których to zgodnie z „Zasadami pisowni polskiej” kropki się nie stawia (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/Po-tytulach-rozdzialow-i-podrozdzialow;629753.html). Dalsza część jest natomiast trudna do zakwalifikowania. Formalnie nie jest zdaniem (nie ma osobowej formy czasownika), w związku z czym kropkę można byłoby pominąć, zwłaszcza jeśli wypowiedzenie to byłoby częścią większej grupy wyliczeń związanych z misją Instytutu podawanych w punktach. Można byłoby je uznać również podobne do napisów na afiszach, transparentach i szyldach, sloganach reklamowych, co również jest powodem pomijania kropki (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/354-Po-napisach-na-afiszach-transparentach-i-szyldach-sloganach-reklamowych;629762.html).

Interpunkcja2015-10-24
W „Wielkim słowniku ortograficznym” w regule 426 czytam: „Nie stosuje się też dwukropka, gdy wymieniamy tylko dwa wyrazy lub wyrażenia połączone spójnikiem i, np. Najwybitniejszymi polskimi pisarzami romantycznymi są Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki” (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/426-Dwukropek-a-wyliczenie-szczegolow;629853.html). W książce Edwarda Łuczyńskiego „Współczesna interpunkcja polska” za stronie 1 czytam dedykację: „Moim drogim: żonie i synowi”.
PYTANIE: Czym wytłumaczyć dwukropek w owej dedykacji?
Dwukropek można łatwo wyjaśnić, odnosząc się do tej samej reguły, którą pan zacytował w pytaniu ( http://sjp.pwn.pl/zasady/426-Dwukropek-a-wyliczenie-szczegolow;629853.html). Pan cytuje koniec reguły, w pierwszym zdaniu zaś czytamy: „Dwukropek poprzedza wyliczenie szczegółów, o ile przed samym wyliczeniem zostały one zaznaczone w formie ogólnej, np. Odmienne części mowy to: czasownik, rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik”. Otóż elementy wyliczenia (dwa) – żonie i synowi – są wpierw zapowiadane, czyli – jak mówi reguła – „zaznaczone w formie ogólnej” za pomocą przymiotnika drogim, który występuje tu w jednym ze swych znaczeń «bliski uczuciowo, cenny dla kogoś; kochany, miły». Określenie ogólniejsze drodzy zostaje zatem rozwinięte, uszczegółowione, skonkretyzowane w następującym po nim wyliczeniu.

Interpunkcja2015-08-02
Dzień dobry,
serdecznie proszę o wyjaśnienie, kiedy (w jakich kontekstach) należy poprzedzić powtórzone czy przecinkiem. Za przykład niech posłuży zdanie:
i]Należy sprawdzić, czy ziemia pod drzewem jest kwaśna(,) czy zasadowa.
Wydaje mi się, że przecinek nie jest tu konieczny, ponieważ – proszę wybaczyć kolokwializm – na upartego można by to drugie czy zastąpić lub, ale można by też rozumować inaczej, rozwijając ostatnią część zdania do postaci: czy ziemia pod drzewem jest zasadowa.
Z wyrazami szacunku, Katarzyna N.
Szanowna Pani,
słowo czy występuje w zdaniach w dwóch funkcjach: jako pytajna partykuła oraz jako spójnik. Jako partykuła występuje na początku zdania, np. Czy zdawał sobie z tego sprawę? Natomiast czy jako spójnik pojawia się w zdaniach współrzędnie i podrzędnie złożonych. W przypadku parataksy (zdań współrzędnie złożonych) spójnik czy nie jest oddzielany przecinkiem, np. Była chora czy po prostu zmęczona. W zdaniach podrzędnie złożonych (hipotaksa) spójnik czy wprowadzający zdanie podrzędne wymaga postawienia przecinka, np. Nie wiem, czy to zrobię. Gdy spójnik czy występuje dwukrotnie w zdaniu współrzędnym, należy drugi spójnik oddzielić przecinkiem, np. Chcesz wypić herbatę czy kawę, czy sok? W zdaniach podrzędnych użyty po raz drugi spójnik czy zwykle nie jest oddzielany przecinkiem, ponieważ występuje w innej funkcji (można go zastąpić spójnikiem lub). W przytoczonym przez Panią zdaniu spójnik czy jest wymienny na spójnik lub, dlatego prawidłowy zapis wygląda następująco: Należy sprawdzić, czy ziemia pod drzewem jest kwaśna czy zasadowa.
Katarzyna Krulicka

Interpunkcja2015-07-21
Czy w zdaniach typu:
Widzisz, Dominiku, kartoflanka pomogła babci właściwie odczytać stronę Niebiańskiej księgi.
Posłuchaj, mały listonoszu, opowieści o Świderku.

podmiot powinien być oddzielony od pozostałych części zdania przecinkami?
Moim zdaniem nie. Zdania te zapisałabym następująco:
Widzisz Dominiku, kartoflanka pomogła babci właściwie odczytać stronę Niebiańskiej księgi.
Posłuchaj mały listonoszu opowieści o Świderku.

Bardzo proszę o wyjaśnienie, który zapis jest poprawny.
Przecinek jest wymagany przed wyrazami występującymi w wołaczu będącymi poza związkami składniowymi, jak również po nich, np. Lubię cię, Marysiu. Marysiu, lubię cię.
Jeżeli forma wołacza (a także powiązane z nią wyrazy) występuje w środku zdania, część tę oddzielamy przecinkami obustronnie, np. Lubię cię, (droga) Marysiu, bardzo.
Pisownia ma oparcie w regułach, które można znaleźć tutaj: http://sjp.pwn.pl/zasady/Wyrazy-i-wyrazenia-niebedace-czesciami-zdania;629809.html, http://sjp.pwn.pl/zasady/Przecinek-po-wyrazach-wyrazajacych-okrzyk;629811.html.
Poprawnie zapisane są zatem zdania:
Widzisz, Dominiku, kartoflanka pomogła babci właściwie odczytać stronę Niebiańskiej księgi.
Posłuchaj, mały listonoszu, opowieści o Świderku.


Interpunkcja2015-06-21
Czy w tak pisanej nazwie własnej: WYDZIAŁ OGRODNICTWA BIOTECHNOLOGII I ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU (wszystkie litery wielkie) pomiędzy wyrazem OGRODNICTWA, a wyrazem BIOTECHNOLOGII powinien być wpisany przecinek?
Tak, w nazwach rozwiniętych instytucji, uczelni i innych tego typu placówek umieszczamy przecinek, jeśli to konieczne, bo ma od oddzielać równorzędne człony nazwy, np. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Instytut Neofilologii, Komunikacji Społecznej i Europeistyki, Zespół Szkół Mechanicznych, Elektrycznych i Elektronicznych, Zakład Chemii Nieorganicznej, Metaloorganicznej i Katalizy. Oczywiście w skrótowcach utworzonych od tego typu nazw przecinki owe się pomija: MOŚZNiL, WMFiCh, MTBiGM, INKSiE, ZSMEiE, ZChNMiK.
Każdy człon tego typu nazw własnych – oprócz spójników i przyimków – piszemy wielką literą: Wydział Ogrodnictwa Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, Związek Polaków w Niemczech.
Interpunkcja2015-06-10
Serdecznie proszę o wyjaśnienie, kiedy (w jakich kontekstach) należy poprzedzić powtórzone czy przecinkiem. Za przykład niech posłuży zdanie: Należy sprawdzić, czy ziemia pod drzewem jest kwaśna(,) czy zasadowa. Wydaje mi się, że przecinek nie jest tu konieczny, ponieważ – proszę wybaczyć kolokwializm – na upartego można by to drugie czy zastąpić lub, ale można by też rozumować inaczej, rozwijając ostatnią część zdania do postaci: czy ziemia pod drzewem jest zasadowa.
Z wyrazami szacunku, Katarzyna N.
Szanowna Pani,
czy występuje w zdaniach w dwóch funkcjach: jako partykuła oraz jako spójnik. Jako partykuła występuje na początku zdania, np. Czy zdawał sobie z tego sprawę?. Jako spójnik czy pojawia się w zdaniach współrzędnie i podrzędnie złożonych. W przypadku parataksy (zdań współrzędnie złożonych) spójnik czy nie jest oddzielany przecinkiem, np. Była chora czy po prostu zmęczona. W zdaniach podrzędnie złożonych (hipotaksa) spójnik czy wprowadzający zdanie podrzędne wymaga postawienia przecinka, np. Nie wiem, czy to zrobię. Gdy spójnik czy występuje dwukrotnie w zdaniu współrzędnym, należy drugi spójnik oddzielić przecinkiem, np. Chcesz wypić herbatę czy kawę, czy sok? W zdaniach podrzędnych użyty po raz drugi spójnik czy zwykle nie jest oddzielany przecinkiem, ponieważ występuje w innej funkcji (można zastąpić go spójnikiem lub). W przytoczonym przez Panią zdaniu spójnik czy jest wymienny na spójnik lub, dlatego prawidłowy zapis wygląda następująco: Należy sprawdzić, czy ziemia pod drzewem jest kwaśna czy zasadowa.
Katarzyna Krulicka
Interpunkcja2015-04-08
Gdzie powinien być przecinek w zdaniu: W odpowiedzi na pismo z dnia 02.20.2014 r. informujemy że...? Przed informujemy czy przed że?
W przytoczonym powyżej zdaniu przecinek powinien znajdować się przed spójnikiem że. Jest to zgodne z zasadą stawiania przecinka w zdaniach podrzędnie złożonych
( http://sjp.pwn.pl/zasady/Oddzielanie-zdania-podrzednego-okreslajacego;629773.html). Przecinek służy oddzieleniu zdania nadrzędnego od podrzędnego. Zdania podrzędne najczęściej są wprowadzane spójnikami że, bo, ponieważ, jeżeli, aby lub zaimkami co, gdzie, jak, który, jaki.
Aleksandra Weber

Interpunkcja2015-04-08
Czy w zdaniu: Interesuje mnie, jak z polskiej perspektywy postrzegano te zmiany? powinno się stawiać przecinek przed jak?
Przytoczone wypowiedzenie jest zdaniem podrzędnie złożonym (dopełnieniowym, pytajnozależnym). Zdanie dopełnieniowe (jak z polskiej perspektywy postrzegano te zmiany) łączy się ze zdaniem nadrzędnym (Interesuje mnie) przy pomocy zaimka pytajnego jak. Wzbudzającą wątpliwości konstrukcję uznać należy za zdanie złożone, ponieważ – jak wynika z definicji Renaty Grzegorczykowej (zob. R. Grzegorczykowa „Wykłady z polskiej składni”, s. 88) – jest to „ciąg wypowiedzeń powiązanych stosunkiem składniowym (gramatycznym)”. Zdań składowych jest tyle, ile form finitywnych czasownika (to jest takich, które wyrażają przynajmniej tryb i czas). Cytowane zdanie posiada dwa człony składowe, bo pojawiają się w nim dwie formy czasownikowe, mianowicie: osobowa forma (interesuje) oraz forma nieosobowa, tak zwany bezosobnik (postrzegano). Zgodnie z regułą [363] zamieszczoną w „Wielkim słowniku ortograficznym PWN” „zdanie podrzędne (określające) zawsze oddzielamy przecinkiem od zdania nadrzędnego bez względu na kolejność tych zdań”
( http://sjp.pwn.pl/zasady/Oddzielanie-zdania-podrzednego-okreslajacego;629773.html). Dlatego też użycie tego znaku interpunkcyjnego jest wymagane. Ponadto należy zwrócić uwagę na zastosowanie znaku zapytania w tego typu zdaniach. W analizowanym wypowiedzeniu zdaniem nadrzędnym jest – jak już zostało ustalone – zdanie oznajmujące (Interesuje mnie), a zdaniem podrzędnym zdanie pytające, które rozpoczyna się od zaimka jak. W cytowanym wcześniej słowniku ortograficznym czytamy: „Znaku zapytania nie stawiamy, gdy zdaniem pytającym jest zdanie podrzędne” ( http://sjp.pwn.pl/zasady/Pytajnik-w-zdaniach-zlozonych;629837.html. Poprawny jest więc jedynie zapis z kropką na końcu: Interesuje mnie, jak z polskiej perspektywy postrzegano te zmiany.
Maria Zając
Interpunkcja2015-03-30
Czy w zdaniu Wykorzystując właściwości naturalnych składników odżywczych, pomaga pielęgnować skórę, pozostawiając uczucie komfortu i nawilżenia konieczny jest przecinek po słowie odżywczych?
Wskazany przez Panią przecinek jest konieczny, ponieważ zamyka wypowiedzenie z imiesłowem przysłówkowym współczesnym. Oto stosowna reguła „Zasad pisowni polskiej”: http://sjp.pwn.pl/zasady/Imieslow-zakonczony-na-ac-lszy-wszy;629779.html.

Interpunkcja2015-03-07
Mam pytanie o poprawność zdania z kropką po 65 w środku zdania. Coraz częściej spotykam się z takimi zapisami. Które ze zdań jest poprawne? Może oba? Skąd pisownia kropki w środku zdania?
1. Ocena parametrów biochemicznych krwi u osób starszych powyżej 65. roku życia.
2. Ocena parametrów biochemicznych krwi u osób starszych powyżej 65 roku życia.
Stosowanie kropek po liczebnikach w zdaniu rzeczywiście jest istotne. Wynika to z fleksji, czyli odmiany, w tym wypadku liczebników przez przypadki, które muszą dopasować się do reszty wyrazów w zdaniu. Kropka stawiana po liczebniku sygnalizuje nam, że należy dopasować jego formę do kolejnych składników zdania. Istnieją jednak pewne odstępstwa od tej zasady, ponieważ kiedy z kontekstu zdania jasno wynika, jak ma brzmieć forma danego liczebnika, nie jest konieczne stosowanie po nim kropki, ale też nie będzie to błąd, kiedy się ją postawi. Dla lepszego wyjaśnienia sytuacji, zacytuję zasadę dotyczącą tego problemu ze „Słownika języka polskiego PWN”:

„Po cyfrach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe stawiamy kropki, np. na 10. (= dziesiątym) piętrze; w 3. (= trzeciej) osobie, po raz 7. (= siódmy).
Kropka po liczebniku może zostać opuszczona, jeśli z kontekstu jednoznacznie wynika, że użyty został liczebnik porządkowy, np. Chodzę do 8 klasy.
Po cyfrze oznaczającej datę nie daje się kropki, gdy nazwa miesiąca została zapisana słownie: 7 kwietnia, 17 maja (nie: 7. kwietnia, 17. maja)”.

Oba zapisy są więc poprawne, lecz ten z kropką jest uważany za bardzo jednoznaczny, ponieważ kropka po liczbie wskazuje, że cyfry zastępują formę liczebnika porządkowego. Faktem jest natomiast, że zwykle jesteśmy w stanie wywnioskować z kontekstu zdania, o jaki liczebnik idzie. Oto stosowna reguła .
Anna Kubica

Interpunkcja2015-02-18
Szanowni Państwo, czy w zdaniu Nieinwazyjne, a skuteczne odchudzanie powinno się postawić przecinek? Spotkałam się z rozbieżnymi opiniami w tej kwestii – proszę więc o pomoc.
Rozumiem wątpliwości dotyczące poprawności interpunkcyjnej. Odpowiedź ma charakter dwoisty: użycie przecinka jest uzasadnione, jeśli spójnik a występuje w znaczeniu spójnika przeciwstawnego (lecz), jeśli natomiast a traktujemy jako spójnik łączny (w znaczeniu i) popełniamy błąd, wstawiając przecinek. Trzeba mieć świadomość, że postawienie przecinka przed spójnikiem a różnicuje znaczenie zdania. Inny sens wyraża zdanie Nieinwazyjne i skuteczne odchudzanie, inny zaś Nieinwazyjne, lecz skuteczne odchudzanie.
Katarzyna Krulicka

Interpunkcja2015-02-16
Planuję umieścić w internecie na oficjalnej stronie instytucji zdjęcie, na którym jest kilka osób. Pragnę je podpisać w następujący sposób: od lewej imię i nazwisko, funkcja; imię i nazwisko, funkcja, tzn.: Jan Kowalski, dyrektor; Jan Nowak, zastępca dyrektora itd. Czy to poprawny zapis? Spotkałem się z sugestią, że funkcje powinny być pisane po myślniku lub w nawiasie.
Zarówno myślnik, jak i nawias stanowią znaki o większej wyrazistości niż przecinek, dlatego pewnie są w takich zapisach preferowane, choć – podkreślam – nie są nakazane żadną regułą pisowni polskiej. Ponadto przy czytaniu wyliczenia złożonego z nazwisk kolejnych osób i ich stanowisk łatwo można zagubić się w tekście, jeśli elementy różne treściowo nie zostaną oddzielone za pomocą rożnych znaków interpunkcyjnych. Warto wobec tego zastosować zapis: Jan Nowak – dyrektor, Marceli Kowalski – prezes itd. lub Jan Nowak (dyrektor), Marceli Kowalski (prezes) itd.
Warto również pamiętać, że mamy dwa podobne znaki w formie poziomych kresek różniące się długością: dywiz (-) oraz myślnik (–). Dywiz, zwany też łącznikiem, służy do łączenia wyrazów złożonych, np. pół-Polak, biało-czerwony, XX-wieczny, 5-godzinny, nie powinien być zatem stosowany w miejscach, w których ma zastosowanie myślnik (liczne zastosowania myślnika znaleźć można tu: http://sjp.pwn.pl/zasady/Myslnik;629819.html).
Katarzyna Wyrwas

Interpunkcja2015-02-03
Mam problem z interpunkcją w następującym zdaniu: No cóż, skoro nie ma salaterek, podam budyń w kubeczkach bądź w miseczkach albo w garnuszkach czy w rondelkach. Czy należy postawić przecinki przy wyliczaniu przed spójnikami albo i czy? Jeżeli powtarzałby się ten sam spójnik, na pewno powinny się tam znaleźć. Czy w przytoczonym powyżej zdaniu też je umieścić, czy nie trzeba?
W podanym zdaniu przecinki są zastosowane poprawnie. Przed spójnikami charakterystycznymi dla wypowiedzeń rozłącznych (takimi jak: albo, bądź, czy) nie stawia się przecinka. Przecinek należy jednak umieścić przed takim spójnikiem, gdy zostaje on użyty w zdaniu przynajmniej dwukrotnie. Rozumiem Pani wątpliwość, ponieważ zastosowane w zdaniu różne spójniki bądź, albo, czy należą do tego samego typu, mają ten sam charakter. Jednak zasada mówi o oddzielaniu składników takich zdań tylko w momencie powtórzenia takich samych spójników (vide: http://sjp.pwn.pl/zasady/Przecinek-przed-spojnikami-powtorzonymi-pelniacymi-identyczna-funkcje;629795.html). W przypadku, gdy spójniki są zróżnicowane, nie należy stawiać przed nimi spójnika.
Katarzyna Krulicka
Interpunkcja2014-10-10
Czy zdarza się, że przed spójnikiem i występuje przecinek?
Pomimo że generalnie przed spójnikiem łącznym i nie stawia się w polszczyźnie przecinka, jest kilka wyjątków od tej zasady.
Po pierwsze: w dopowiedzeniach czy uzupełnieniach wtrąconych zdania może zaistnieć konieczność użycia przecinka przed i, ponieważ wprowadza on nową, dodatkową treść, np. Byłem w górach, i to przez dwa miesiące.
Po drugie: jeśli w zdanie nadrzędne zostaje wplecione zdanie podrzędne, to jako podrzędne właśnie musi ono być wydzielone przecinkami z obu stron, nawet jeśli oznaczałoby to użycie przecinka przed i, np. Pójdę na pocztę, która jest za rogiem, i wyślę list.
Po trzecie: przecinek stawiamy wtedy, gdy wyliczamy i gdy wiąże się to z powtarzaniem spójnika i przed każdym kolejnym członem wyliczenia, np. Zwiedzili i zamek, i muzeum. Siedzą i piją i kawę, i herbatę. Kup chleb i bułki, i jabłka, i gruszki. Z omawianą sytuacją mamy także do czynienia w znanym powiedzeniu: I tak źle, i tak niedobrze.
Katarzyna Wyrwas
Interpunkcja2012-03-09
Czy przed spójnikiem ale zawsze należy postawić przecinek? Czy istnieją jakieś odstępstwa od tej reguły?
Znalazłam przykład zdania, w którym nie ma przed ale przecinka i nie wiem, czy jest to błąd w druku, czy też nie. Podaję ów przykład: List do komisarza spraw żydowskich (...) jest wzorem grzecznej ale smagającej ironii.
Przed ale przecinek powinien być zawsze. Wyjątków nie ma.
Katarzyna Mazur
Interpunkcja2012-02-20
Nurtuje mnie problem kropki po zdaniu, które całkowicie zamyka się w nawiasie. Nie chodzi mi o dopowiedzenie w nim zamknięte, bo tu sprawa jest prosta – znak interpunkcyjny stawiamy po nawiasie. Co jednak, gdy po zdaniu zamkniętym kropką lub innym znakiem interpunkcyjnym następne jest całe w nawiasie? Kropkę (czy inny znak) stawiamy w nawiasie, czy po nim? Na przykład: Na dzisiejszą okazję polecamy czerwone sukienki. Wszystkim życzymy udanego wieczoru. (Wyżej przedstawione sukienki można kupić w naszym sklepie internetowym.)
W opisanym przez Panią przypadku kropkę stawiamy tylko po nawiasie, np.
Będzie dużo gości. (O ile wszyscy przyjdą). Nie wiem, czy się pomieścimy.
Ale gdybyśmy chcieli zdanie nawiasowe zakończyć pytajnikiem, wykrzyknikiem czy wielokropkiem, umieszczamy je wewnątrz nawiasu, a po nich nim dajemy już innego znaku interpunkcyjnego, np.:
1. Myślę o niej. (Ale czy ona o mnie też?) Tęsknię za nią.
2. Chyba nikt się nie domyśla. (W każdym razie mam taką nadzieję...) Zresztą wszystko mi jedno.
Takie same reguły interpunkcyjne dotyczą zdań w całości ujętych w cudzysłów, np.
1. No tak. „Nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy”. Takie życie.
ale:
2. Ale jesteście! „Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy!” Co z wami!
Katarzyna Mazur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10