Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2012-01-24
Czy w zdaniu Czy w dzisiejszym świecie potrzebujemy bardziej Dedalów czy Ikarów? poprawnie odmieniono imię Dedal?
Tak, mamy tu dobrze odmienione to imię - użyty tu dopełniacz liczby mnogiej imienia Dedal brzmi właśnie Dedalów.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2012-01-10
Napisałam, że rok 2012 jest Rokiem Janusza Korczaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi. Poprawiono mi na:
rok 2012 jest rokiem Janusza Korczaka, Józefa Ignacego Kraszewskiego i ks. Piotra Skargi. Proszę o wyjaśnienie - jak jest poprawnie małą czy wielką literą?
Pani zapisy Rok Ignacego Kraszewskiego, Rok ks. Piotra Skargi itd. były dobre. To korektor (lub inna osoba ingerująca w tekst) popełnił błąd.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2012-01-10
Razi mnie odmiana przez dziennikarzy nazwiska Paszke (np. w dopełniaczu: Paszkego). Na moje ucho nie powinno się odmieniać nazwisk tego typu. Czy słusznie myślę? Z drugiej strony mam wątpliwości - bo Goethe, Goethego... Proszę o rozstrzygnięcie.
Nazwisko to, jako męskie, jest odmienne, choć faktycznie w języku polskim wyraźna jest tendencja do rezygnacji z fleksji w przypadku nazwisk kończących się w wymowie na -e, ale coraz częściej też i na -o.
Jeśli chodzi o formy przypadków zależnych nazwiska Paszke, są one następujące: D. Paszkego, C. Paszkemu, B. Paszkego, N. Paszkem, Ms. Paszkem.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2012-01-10
Czy nazwisko Negri należy odmieniać?
Nazwisko sławnej Poli jest nieodmienne.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2012-01-10
Mam małe wątpliwości co do tego, czy nazwiska takie jak: Popko, Nowik, Korotko, Werra odmieniają się w języku polskim.
Jako męskie wszystkie te nazwiska są odmienne, jako żeńskie tylko Werra.
Podaję odmianę pierwszych trzech w rodzaju męskim: D. Popki, Nowika, Korotki; C. Popce, Nowikowi, Korotce; B. Popkę, Nowika, Korotkę, N. Popką, Nowikiem, Korotką, Ms. Popce, Nowiku, Korotce.
Nazwisko Werra będzie miało takie same formy w rodzaju męskim jak w żeńskim, a są one następujące: D. Werry, C. Werze, B. Werrę, N. Werrą, Ms. Werze.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-12-29
Moje pytanie dotyczy następującego zdania ATM Studio – jedno z największych i najnowocześniejsze, nie tylko w Polsce, ale też w Europie środkowo-wschodniej – czy nazwę geograficzną Europa środkowo-wschodnia piszemy z wielkiej, czy z małej litery?
Poprawny jest zapis wielką literą (podkreślam, wielką, a nie *z wielkiej), czyli Europa Środkowo-Wschodnia.
Maciej Trenczek
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-12-17
Piszę zaproszenia i wiele osób mówi mi, że nazwisk się nie odmienia. Oczywiście wcześniej poczytałem o tym trochę i proszę mnie upewnić, że to nazwisko poniżej się odmienia.
Chciałbym zaprosić Państwa Elżbietę i Stanisława Dyniów
W normalnym przypadku osoba nazywa się Elżbieta Dynia. Jaka forma jest poprawna?
Nazwiska należy odmieniać. Do nieodmiennych należą tylko niektóre nazwiska obce, a z rodzimych ponadto wszystkie żeńskie zakończone głoską inną niż -a (czyli np. moje nazwisko czy nazwiska znanej aktorki Weroniki Rosati lub pisarki Małgorzaty Musierowicz).
Nazwisko Dynia jest odmienne zarówno jako kobiece, jak i jako męskie. W liczbie pojedynczej przyjmuje ono dla rodzaju żeńskiego i męskiego końcówki jak rzeczownik dynia. W liczbie mnogiej mamy następujące formy: M. Dyniowie, D. Dyniów, C. Dyniom, B. Dyniów, N. Dyniami, Ms. Dyniach.
W zaproszeniu użył Pan dobrej formy dopełniacza Dyniów – intuicja Pana nie zawiodła. Pozostawienie nieodmienionego nazwiska pary małżeńskiej byłoby rażącym błędem.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-12-17
Jak odmienia się nazwisko Drob?
Według Słownika poprawnej polszczyzny Andrzeja Markowskiego polskie nazwiska zakończone na spółgłoskę twardą (b, p, d, t, w, f, m, n, r, s, z, ł) odmieniają się jak wyraz kat, zatem nazwisko Drob odmienia się następująco: M. Drob, D. Droba, C. Drobowi, B. Droba, N. Drobem, Ms. Drobie. Jeśli nosicielem nazwiska jest kobieta, wyraz pozostaje nieodmienny, np. Teresa Drob, z Teresą Drob, o Teresie Drob. W mianowniku liczby mnogiej mamy formę Drobowie.
Ewelina Suszek
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-12-13
Macedońskie miasto wpisane na listę UNESCO w oryginale nazywa się Охрид (Ohrid). Spotkałam się z dwiema spolszczonymi wersjami tej nazwy: Ochryd i Ochryda. Która z nich jest poprawna?
Słownik ortograficzny PWN podaje jako jedynie poprawą formę Ochryda i to zarówno w odniesieniu do jeziora, jak i miasta (zob. tu).
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-12-13
Czy w języku polskim nazwa stolicy Macedonii, Skopje, jest odmienna (byłam w Skopju, wracam ze Skopja)?
Tak, nazwa Skopje jest odmienna, chociaż w jej przypadku możemy też z fleksji zrezygnować. Jeśli jednak się na nią zdecydujemy, formy przypadków zależnych tego rzeczownika rodzaju nijakiego będą następujące: D. Skopja, C. Skopju, B. Skopje, N. Skopjem, Ms. Skopju. Dodam też, że możliwa w zapisie jest postać z ortograficznym i zamiast j w każdym przypadku, czyli np. Skopie, Skopia itd.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-11-22
Tytuły „Mówią wieki” i „Żyjmy dłużej” w jednym podręczników zapisane są wielkimi literami („Mówią Wieki”, „Żyjmy Dłużej”). Czy nastąpiła zmiana w pisowni, o której nie wiem? Może to po prostu pomyłka? Można ten tytuł odmienić? (np. W „Mówią Wiekach” przeczytałam ciekawy artykuł)?
Faktycznie niedawno (2008 r.) wprowadzono nowe zasady dotyczące pisowni tytułów czasopism. Wcześniej wielkimi literami należało pisać wszystkie człony z wyjątkiem spójników i przyimków tylko w odmiennych tytułach czasopism, ale w myśl nowej reguły nakaz ten odnosi się także do tytułów nieodmiennych (treść wprowadzającej ją uchwały można znaleźć tu, por. też nowe brzmienie stosownej reguły w słowniku.
Niezmiennie tytuły typu „Mówią Wieki”, „Żyjmy Dłużej” nie podlegają fleksji, zmianie uległa tylko pisownia. A zatem dobrze będzie tylko: W „Mówią Wieki” przeczytałam ciekawy artykuł.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-11-21
Mam problem z odmianą słowa FURNICA. Jest to nazwa targów, których pełna wersja brzmi Międzynarodowe Targi Komponentów do Produkcji Mebli FURNICA. W artykułach często pomija się pełną nazwę, zostawiając tylko człon FURNICA. Jak w takim przypadku należy odmieniać ten wyraz? Jadę na FURNICĘ? W FURNICY brało udział wielu zagranicznych wystawców? Zasięgając informacji u źródła, dowiedziałam się jedynie, że wyraz ma pochodzenie angielskie. Przedstawiciele organizatora targów nie odmieniają go, używają wyłącznie pełnej nazwy wystawy. Uważam to za błąd. Proszę o pomoc w rozwikłaniu mego dylematu.
Rozumiem, że wyraz nie jest skrótowcem, bo wtedy faktycznie istnieje możliwość (bynajmniej nie konieczność) nieodmienienia go. Ale jeśli wersaliki wynikają tylko, jak sądzę, ze względów, graficznych, to należałoby to słowo odmieniać.
Jeśli wymawia się je [furnika], a tak jest na 99,9 proc., to odmiana będzie następująca:
D. Furniki, C. Furnice, B. Furnikę, N. Furniką, Ms. Furnice (por. odmiana Metallica).
Jeśli jednak, choć nie przypuszczam, bo faktycznie wygląda to na nazwę angielską, wymowa to [furnica], formy przypadków zależnych będą następujące:
D. Furicy, C. Furnicy, B. Furnicę, N. Furnicą, M. Furnicy (por. odmiana rzeczownika haubica).
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-11-21
Nurtuje mnie ostatnio kwestia poprawnej odmiany imienia Domicela. Moja koleżanka, zwracając się do swojej znajomej o tym imieniu, używa formy Domicelu (podobnie jak Mariolu). Moim zdaniem, właściwszą formą byłaby forma Domicelo, choć nie mam na poparcie swojego przeczucia żadnych argumentów. Proszę o pomoc w rozwianiu moich wątpliwości.
W wypadku imienia Domicela mamy dwie możliwe końcówki wołacza: -o lub -u. Możemy zatem zawołać: Domicelo! lub Domicelu.
Imię Domicela to żeński rzeczownik miękkotematowy zakończony na -a. Rzeczowniki z tej grupy zachowują się różnie, jeśli chodzi o końcówkę wołacza. Większość z nich ma w tym przypadku tylko morfem fleksyjny -o, np. akademio, niedzielo, Euzebio, Izabelo, Gabrielo. Ale już na przykład jeśli jest to rzeczownik osobowy o charakterze pieszczotliwym lub deminutywnym (zdrobniałym), ma końcówkę -u, np. mamusiu, siostruniu, Małgoniu, Gosiu, paniusiu itp. Alternatywną końcówkę przybierają natomiast niektóre imiona zakończone na -la (temat na spółgłoskę -l to temat miękki, więc warunek wstępny jest zachowany). Otóż mogą one mieć wołacz zakończony na -u lub -o, np. Marylo lub Marylu, Rafaelo lub Rafaelu, Adelo lub Adelu, Anielo lub Anielu, Domicelo lub Domicelu (por. jednak wyżej wymienione przykłady imion tylko z końcówką -o, np. Gabrielo, ale też imiona z możliwą jedynie końcówką -u, np., choć nie tylko, z powodu zdrobnienia – por. Jolu).
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-11-19
Nie wiem, jak napisać „Bravo Sport” czy „Bravo sport”. Spotkałam też „Bravosport”. Proszę o wyjaśnienie.
Tytuł czasopisma brzmi „Bravo Sport” i tak też należy to zapisywać.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-11-08
Czy można nie odmieniać bułgarskiego imienia męskiego Minko, czy jednak w przypadkach zależnych powinno mieć formy Minki, Mince itd.?
Imię to wpisuje się łatwo w polski wzorzec odmiany, więc należy je odmieniać właśnie tak, jak to zaproponowano w pytaniu.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-10-12
Mam pytanie dotyczące nazw firm, które określają się jako grupa. Czy poprawna jest pisownia małą czy wielką literą, np. Grupa Żywiec (grupa Żywiec), Grupa Tauron (grupa Tauron) itd.?
Zalecenia językoznawców, a dokładnie Jana Grzeni, są takie, by w razie niepewności, pod jaką nazwą spółka jest zarejestrowana, pisać człon grupa małą literą (traktowalibyśmy go tutaj jako wyraz pospolity, opisowo określający rodzaj przedsiębiorstwa, analogiczny do firma, spółka itp.), czyli: grupa Tauron, grupa Żywiec. Ale ponieważ akurat w tym przypadku grupa nie jest urzędowym określeniem specyfiki firmy, nazwą jej typu (bo to właśnie spółka), można uznać, że słowo to jest częścią samej nazwy własnej, a więc należałoby zaakceptować także zapisy: Grupa Tauron, Grupa Żywiec itp. Ja właśnie ku tej drugiej opcji bym się skłaniała. O jej zasadności przekonuje połączenie Grupa Żywiec SA, w którym człon definiujący charakter firmy (SA) pojawia się dopiero po całej nazwie Grupa Żywiec.
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-10-04
Jak należy odmieniać nazwisko (pochodzenia chyba rosyjskiego): generał E. Leoszenia – generałowi E. Leoszeni czy Leoszenii?
Pierwsze z przywołanych nazwisk odmienia się według deklinacji żeńskiej (mimo tego, że należy do mężczyzny) i przyjmuje takie końcówki jak rzeczowniki żeńskie miękkotematowe, np. studnia. Poprawna odmiana tego nazwiska wygląda następująco M. Leoszenia, D. = C. = Ms. Leoszeni, B. Leoszenię, N. Leoszenią. Pojedyncze i w końcówkach dopełniacza, celownika i miejscownika jest związanie z wymową nazwiska generała – w mianowniku słyszymy [ńa], tak jak np. w zupełnie rodzimym nazwisku Grzenia.
Daria Sitko, Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-10-04
Jak brzmi celownik od nazwiska OwczynnikowOwczynnikowowi?
Nazwisko Owczynnikow należy odmieniać w ten sam sposób, co rzeczowniki męskie twardotematowe, np. generał, minister. W celowniku liczby pojedynczej przyjmują one końcówkę –owi (generałowi, ministrowi). Choć forma Owczynnikowowi może wydawać się nieco dziwna, jest ona poprawna.
Daria Sitko
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-09-26
Proszę o rozstrzygnięcie wątpliwości związanych z odmianą rosyjskich nazwisk zakończonych na –ina oraz –na. Według reguły 314. Nowego słownika ortograficznego PWN pod red. E. Polańskiego z 2002 r. żeńskie formy od nazwisk zakończonych na -in odmieniają się zgodnie z paradygmatem przymiotnikowym (Puszkina, Puszkiną). Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN pod red. M. Bańki z tego samego roku podaje, że odmężowskie nazwiska zakończone na -ina odmieniają się jak rzeczowniki (Puzynina, Puzyniny). Jeśli dobrze rozumiem, słowniki podają różne informacje. Jak należy odmienić nazwiska Galicyna, Niefagina?
Według Nowego słownika poprawnej polszczyzny żeńskie nazwiska zakończone na -na mają odmianę przymiotnikową. Zgodnie z tą regułą nazwisko Fiodorowna w dopełniaczu powinno mieć formę Fiodorownej. Nie jestem jednak pewna,czy nie powinno ona brzmieć Fiodorowny.
słowniki mówią w kwestii odmiany żeńskich nazwisk rosyjskich jednym głosem. Proszę jeszcze raz przeczytać regułę 314. pisowni. Jasno wynika z niej, że nazwiska na -ina typu Puszkina (właśnie ten przykład jest tam omówiony) odmieniają się według paradygmatu rzeczownikowego. Regułę tę należy zastosować także w przypadku odmiany nazwisk Galicyna i Niefagina.
Zgadzam się z tym, że polskie i rosyjskie nazwiska z formantem -na odmieniają się jak przymiotniki, jednak w nazwisku Fiodorowna mamy nie formant -na, ale -owna, a rzeczowniki z tym formantem, podobnie jak polskie zakończone na -ówna, przyjmują końcówki rzeczownikowe. Poprawnie zatem będzie M. Fiodorowna, D. Fiodorowny, C. Fiodorownie, B. Fiodorownę, N. Fiodorowną, Ms. Fiodorownie.
Zachęcam też do lektury innej odpowiedzi na podobne pytanie, którą przygotowałam kiedyś dla poradni, a którą może Pani znaleźć w naszym archiwum (w okienku wyszukiwania proszę wpisać Karenina).
Katarzyna Mazur
Nazwy własne (pisownia i odmiana)2011-09-21
Jeśli ktoś nazywa się Mark Schutze i gdy chcemy napisać, że odbędzie się jego wykład, to jak napisać: Marka Schutzego czy Marka Schutze’a.
Męskie nazwiska obce zakończone w wymowie na -e odmieniamy prawie tak jak nijakie przymiotniki, czyli: M. Mark Schutze, D., B. Marka Schutzego, C. Markowi Schutzemu, N. Markiem Schutzem, Ms. o Marku Schutzem. (Podobnie jest z bardziej znanym wśród polonistów nazwiskiem Linde). Jak widać, w narzędniku i miejscowniku mamy tu końcówkę -em, choć w przymiotnikach nijakich byłoby -ym, i stąd to „prawie” w pierwszym zdaniu.
Katarzyna Wyrwas

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22